500 onns pleiv roman-catolica Laax
Tochen l’entschatta dil 14avel tschentaner era Laax ina «filiala» dalla pleiv da Sagogn. Pli e pli ha la vischnaunca insistiu da daventar independenta, aschia ch’igl uestg Paul Ziegler da Cuera ha finalmein consentiu ils 20 d’uost 1525 al giavisch d’installar ina atgna pleiv. Sin in agen plevon ha Laax denton aunc stuiu spitgar pli che 100 onns: ils embrugls che regevan duront il temps dalla reformaziun, la munconza da spirituals e la precara situaziun finanziala dalla vischnaunca han impediu l’independenza immediata.
1632 eis ei il mument denton arrivaus, e pader Joannes Maria de Poschiavo priu domicil sco emprem plevon ella casa pervenda ch’era vegnida construida paucs onns avon a Laax. In ulteriur punct culminont ha la pleiv contonschiu 1677 cun la consecraziun dalla nova baselgia, baghegiada sin ils fundaments dil vegl sanctuari gotic.
Sfidas en temps pretensius
Cun mirar sigl avegnir dalla pleiv stat l’actuala cuminonza religiusa avon ina retscha da sfidas. Quei pertucca ton la dimensiun religiusa, spirituala e la cardientscha vivida ella pratica, buca meins denton era aspects organisatorics e dalla societad sco tala.
Igl onn giubilar duei perquei vegnir nezegiaus per s’occupar dalla historia, denton era da s’occupar a moda accentuada cun damondas dil futur. Tematisadas vegnan differentas perspectivas, basegens e spetgas da parochianas e parochians. Pretensiusa vegn ad esser la sfida da mantener ils fundaments da nossa cardientscha e las tradiziuns dalla baselgia en in contuorn sociologic e demografic ch’ei suttamess a midadas permanentas, e quei aschia ch’il carstgaun dad oz capescha quei.
Program onn giubilar
Dumengia, ils 22 da zercladur 2025
Museum: Avertura dall’exposiziun «Detgas, zenns e sgaras»
Duront la stad sededichescha il museum en in’exposiziun speciala alla baselgia, detgas e tradiziuns ella regiun da Laax.
Sonda, ils 16 d’uost 2025
Baselgia: Program per famiglias / Historia ed historias
Duront il gi giugs e divertiment per l’entira famiglia e la sera dein nus in’egliada en la(s) historia(s) dils davos tschentaners e schein vegnir a plaid actualAs ed anteriurAs collaboraturAs e funcziunariAs dalla pleiv. Silsuenter eis ei pusseivel da schar reviver las atgnas historias duront il Café nocturn el museum.
Dumeniga, ils 17 d’uost 2025
Baselgia: Survetsch divin festiv cun uestg Joseph Maria Bonnemain
Bunamein sil di 500 onns suenter la fundaziun dalla pleiv festivescha nossa cuminonza ensemen cun igl uestg da Cuera in survetsch divin da giubileum. Silsuenter apéro riche ella Sentupada.
Vendergis, ils 21 da november 2025
Aula: Discussiun al podium «Surselva, tiara dalla missiun – ha la cardientscha cristiana aunc in avegnir cheu tier nus?»
Ils maletgs exteriurs ein evidents: duront survetschs divins ed autras fuormas da liturgia ein las baselgias vitas. La practica religiusa visibla ei ton sco svanida ord la veta publica dalla Surselva. Ductrina el senn da catechesa ed entruidament ella cardientscha ei per affons ed instruidras ed instruiders savens plitost in stuer ch’in vuler. Ei quella descripziun memia negativa?
La pleiv roman-catolica da Laax pren la caschun da siu 500avel onn d’existenza da buca mo mirar anavos, mobein da ponderar e reflectar damondas digl avegnir religius en in contex totalmein semidaus duront ils davos decennis. Il podium dat la caschun d’endriescher digl uestg diocesan Joseph Maria Bonnemain, dalla muniessa Monica Huppi OP, da Marion Hilber, responsabla per l’instrucziun da relegiun dalla Baselgia catolica dil Grischun e dil teolog, assistent scientific alla Scola aulta da teologia a Cuera e spiritual da festival voluntari Claude Bachmann lur perspectivas per dar novs impuls alla veta da cardientscha. La discussiun vegn moderada da Mariano Tschuor.
Bugen envidein nus vus da participar e da silsuenter cuntinuar las discussiuns duront igl apéro.
NUS DUVREIN VIES AGID!
Per documentar il vargau dalla pleiv da Laax vegnan tschercadas fotografias da fiastas da baselgia dils davos 100 onns: Battens, nozzas, sepulturas, processiuns, survetschs divins alpesters, perdanonzas e.a.v.
Las fotos vegnan duvradas per l’exposiziun el museum, per las occurrenzas en baselgia e per ina publicaziun en regurdientscha digl onn giubilar.
Las fotos san vegnir dadas giu en casa pervenda ni tarmessas en fuorma digitala a secretariat@pleiv-laax-falera.ch.